ضربان یا تپش قلب، از علائمی است که توسط آن می‌توان به سلامتی بدن و قلب پی برد. در پی انبساط و انقباض قلب این ضربان شکل می‌گیرد و تعداد تپش قلب مشخص می‌شود. این تعداد تپش در هر سنی متفاوت بوده و بسته بر همان سن، تعداد نرمالی دارد. در این مقاله قصد داریم تا با تعداد نرمال و آن‌نرمال قلب و دلایل نامنظمی آن آشنا شویم.
تعداد ضربان نرمال
همانطور که گفتیم تپش قلب بسته به سن هر فرد و برهه زندگی متفاوت است. اما در این میان دلایل دیگری نیز هستند که در افزایش یا کاهش ریتم طبیعی قلب نقش دارند. برا مثال افرادی که دچار بیماری هستند ممکن است این عملیات در آنها به خوبی صورت نگیرد. در زمان تولد ضربان قلب بیشتر از زمان‌های دیگر است و به تدریج کاهش می‌یابد.
تپش قلب برای افراد نوجوان و بزرگسال در هر دقیقه ۶۰ تا ۱۰۰ بار است. افراد ورزشکار در حالت استراحت قلب، از تپش کمتری برخورداند و این مقدار به زیر ۶۰ بار در دقیقه می‌رسد. در صورتیکه این مقدار با اختلاف زیادی روبرو باشد، حتما باید به پزشک مراجعه و زیرنظر او تحت درمان قرار گرفت. در زیر، مقدار تپش در هر سن مشخص شده است.
نوزاد یک ماهه ۷۰ تا ۱۹۰ بار
یک ماهگی تا ۱۱ ماهگی ۸۰ تا ۱۶۰ بار
یک تا دو سال ۸۰ تا ۱۳۰ بار
۳ تا ۴ سال ۸۰ تا ۱۲۰ بار
۵ تا ۶ سال ۷۵ تا ۱۱۵ بار
۷ تا ۹ سالگی ۷۰ تا ۱۱۰ بار
و بالای ۱۰ سال ۶۰ تا ۱۰۰ بار.
عوامل تاثیرگذار بر ضربان قلب
- دمای هوا بر میزان ریتم قلب تاثیر دارد؛ به طوریکه در هوای گرم و مرطوب ضربان افزایش پیدا خواهد کرد.
- بیماریهای قلبی، کلسترول بالا، بیماری دیابت و … بر ضربان تاثیر می‌گذارند و فرد بیمار باید زیر نظر پزشک از داروهای مناسب استفاده کند.
- سیگار و موادی که حاوی تنباکو هستند، باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند.
- چاقی نیز بر افزایش ضربان تاثیر دارد و با اضافه وزن این مقدار بیشتر خواهد شد.
- استرس، اضطراب و حالات عصبی باعث افزایش ضربان می‌شوند و در دراز مدت ممکن است عواقبی برای فرد ایجاد کند.
پس می‌توان گفت برای جلوگیری از بیماریهای قلبی باید از مصرف سیگار و تنباکو، عوامل استرس‌زا، پرخوری و غذاهای چرب خودداری کرد.
ریتم نامنظم و نامطلوب
اگر قلب دارای ضربان نرمال و طبیعی نباشد، دچار ریتم و ضربان نامنظم می‌شود. هرچه این حالت نامنظمی بیشتر باشد، فرد در معرض خطر بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه کرده تا مشکل حل شود. ریتم نامنظم در حالتی به وجود می‌آید که تعداد ضربان قلب فرد کاهش و یا افزایش پیدا کند. افزایش ضربان قلب را اکتوپیک می‌گویند که خطر جدی ندارد. اما زمانی که ضربان قلب کاهش پیدا کند، خطر بیشتری در کمین فرد خواهد بود.
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چگونه می‌توان در منزل به ریتم قلب پی برد؟
بسیار ساده است! کافی است تا از طریق نبض دست، پا، بازو و یا کاروتید به این موضوع پی ببرید. انگشت وسط و اشاره را بر روی نبض قرار دهید و تعداد ضربان‌ها را در طی ۱۵ ثانیه بشمارید. عدد بدست آمده ضرب در چهار، تعداد ضربان قلب در یک دقیقه را نشان می‌دهد. اگر عدد مزبور در بازه اعداد ذکر شده در بالا باشد، مشکلی نخواهید داشت.
ضربان قلب و ورزش
هنگام ورزش ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل باید از فشار زیاد بر قلب جلوگیری کرد و اکسیژن لازم را برای خون دریافت کرد. تپش قلب با هر فعالیت بدنی بیشتر شده و در زمان استراحت کاهش و به مقدار نرمال خواهد رسید.
اگر به دنبال تغذیه‌ای مناسب برای تپش قلب هستید، می‌توانید از سنبل الطیب، عسل، میوه و سبزیجات، مواد سبوس‌دار و حتی یک لیوان آب سرد برای کاهش استرس و در نتیجه تپش قلب استفاده کنید.