سیستم اسکلتی چیست؟
سیستم اسکلتی انسان که استخوانبندی نیز نامیده میشود، به ساختار استخوانی بدن گفته میشود. این سیستم که از استخوانهای متعددی تشکیل شده است، درحقیقت پایه و نگهدارنده ساختمان بدن میباشد. استخوانها نقش مهمی در حرکت اعضای بدن و ایستایی آنها و همچنین محافظت از آنها دارند. تمام اسکلت بدن توسط بافت ماهیچهای پوشیده شده است و با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نمیباشد. هر انسانی هنگام تولد ۲۷۰ قطعه استخوان داشته که به تدریج با افزایش سن، به دلیل ترکیب بعضی از آنها با هم، تعدادشان به ۲۰۶ قطعه میرسد.
وظایف سیستم اسکلتی انسان
سیستم اسکلتی بدن انسان نیز همانند دیگر سیستمهای بدن از وظایف و نقشهای مهمی برخوردار است که به طور مختصر به آنها اشاره میکنیم. از مهمترین وظایف استخوانها، تکیهگاه بودن برای ماهیچهها و ایستایی بدن است. همانطور که میدانید محکم بودن استخوانها سبب پایداری و مقاومت بیشتر آنها خواهد شد. همزمان با افزایش سن انسان و کمبود ویتامینها و املاحی مانند کلسیم مقاومت این سیستم تحلیل رفته و ممکن است به شکستگی و آسیب آنها منجر شود.
دومین نقش استخوانها در بدن، نقش حرکتی میباشد. اگر استخوان دچار آسیب در ناحیهای شود، آن بخش از بدن در حرکت دچار مشکل خواهد شد. سومین کاری که سیستم اسکلتی در بدن انجام میدهد، تولید گلبول قرمز و خونسازی است. این گلبولها در سلولهای مغز استخوان تولید شده و به رگهای خونی وارد میشوند. و اما مهمترین وظیفه استخوانها، حفاظت از اندامهای داخلی بدن است. اعضایی از بدن همچون قلب، مغز، شش و … توسط استخوانهای همان بخش محافظت میشوند.
استخوانهای سر
استخوانهای سر شامل دو بخش جمجمه و صورت هستند. جمجمه دارای ۸ استخوان بوده که شامل استخوان پسسری، پیشانی، آهیانهها، گیجگاهی و پروانهای میباشد. استخوانهای صورت ۱۴ مورد بوده که ۱۳تای آن به جمجمه چسبیده شده و یک قطعه آن که آرواره فک میباشد، از نوع متحرک است.
استخوانهای تنه انسان
ستون مهرهها از استخوانهای تنه به شمار رفته و شامل ۲۶ قطعه استخوان میباشد. ستون فقرات انسان که با قرار گرفتن مهرهها به روی هم و لوله درازی به نام نخاع شوکی تشکیل شده است، به پنج دسته تقسیم میشود؛ مهرههای گردنی ۷ مورد، مهرههای پشت ۱۲ مورد، مهرههای کمری ۵ مورد، استخوان یکپارچه خاجی و استخوان دنبالچه.
قفسه سینه دومین استخوانبندی تنه انسان به شمار رفته که از نظر حیاتی اهمیت زیادی دارد. این قفسه شامل دوازده جفت کمان استخوانی است که وظیفه حفاظت از ششها و قلب را برعهده دارند. استخوانهای قفسه سینه از عقب به مهرهها و از جلو به جناغ مرتبط هستند.
استخوان اندامهای بالایی و پایینی بدن
استخوان شانه
این بخش شامل دو استخوان به نامهای ترقوه و کتف است. استخوان ترقوه از یک سمت به جناغ و از سمت دیگر به کتف وصل شده است. استخوان کتف که شکل مثلثی داشته از یک سمت به ترقوه و از سمت دیگر به استخوان بازو وصل است. این استخوان در دیواره پشتی قفسه سینه قرار دارد.
استخوان دست
دست انسان از استخوانهای زیادی همچون استخوان بازو، ساعد، مچ، کف دست و انگشتان تشکیل شده است. استخوان بازو از پایین به استخوان ساعد مرتبط بوده و خود ساعد نیز از پایین به مچ دست وصل میشود. مچ دست شامل ۸ استخوان و کف دست شامل ۵ استخوان میباشد.
استخوان لگن (خاصره)
استخوان لگن شامل کمربند لنگی، استخوانهای خاجی و دنبالچه است. در این بخش استخوانی به نام خاصره وجود دارد که اندام پایین انسان را به تنه آن وصل میکند. خاصره از دو نیم لگن و استخوان خاجی حاصل شده است.
استخوان پا
ساق پا شامل استخوانهای درشتنی و نازکنی میشود. این استخوان که بلندترین استخوان بدن است، از سمت بالا به داخل گودی نیم لگن فرو رفته و از سمت پایین به استخوان مچ متصل میشوند. در قسمت مچ ۷ استخوان کوچک و کف پا ۵ استخوان وجود دارد. انگشتان پا نیز همانند دست، از استخوانهایی تشکیل شدهاند که نسبت به آنها کوچکترند. هر انگشت پا بجز شست دارای ۳ بند میباشد.
مولاژ اسکلت انسان و لگن خاصره
امروزه ابزارهای کمک آموزشی بسیاری در حیطه پزشکی جهت آموزش و تشریح ساختمان بدن به کار برده میشود. یکی از این ابزارها، مولاژهای آناتومی بدن بوده که با استفاده از آنها تشریح عضو و یا سیستم خاصی از بدن به راحتی انجام میگیرد. مولاژ اسکلت بدن انسان و مولاژ لگن خاصره از جمله این مدلها بوده که برای آموزش دانش آموزان و دانشجویان پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.