سیستم عضلانی

وظایف سیستم عضلانی بدن

دستگاه ماهیچه‌ای یا سیستم عضلانی یکی از بزرگترین بخش‌های بدن انسان‌ به شمار می‌رود. حدود ۶۵۰ ماهیچه (عضله) بدن انسان‌ها را پوشانده است. این بخش در حرکت اندام‌های بدن، راه رفتن، خندیدن، پلک زدن، ایستادن، حرف زدن و حتی گردش خون نقش مهمی دارد. اگر عضلات نبودند در انجام بسیاری از امور ساده نیز به مشکل برمی‌خوردیم. برای مثال در یک قدم ساده برداشتن، حدود ۲۰۰ عضله باهم همکاری کرده تا این عمل شکل گیرد. عضلات بدن تقریبا ۴۰ درصد وزن هر فرد را تشکیل می‌دهند.

 

سیستم عضلانی شامل چه بخش‌هایی است؟

سیستم ماهیچه‌ای از ۳ عضله اصلی درست شده است: قلبی، اسکلتی، صاف. این عضلات از سلول‌های عضله ساخته شدند که به آنها فیبر نیز گفته می‌شود.

 

عضلات قلبی

این نوع از عضلات فقط در قلب وجود دارند. قلب خود یک ماهیچه غیرارادی به حساب می‌آید و عمل رساندن خون به کل بدن را برعهده دارد. هروقت ماهیچه‌های قلب منقبض شوند، عمل ضربان قلب شکل می‌گیرد. قلب به عنوان سخت‌ترین عضله و گوش کوچکترین ماهیچه در بدن شناخته شده است.

 

عضلات اسکلتی

این ماهیچه‌ها از طریق تاندون به استخوان‌های بدن متصل هستند. سلول‌های این ماهیچه‌ها از نوع چند هسته یاخته‌ای هستند. بیشترین مواد تشکیل دهنده عضلات اسکلتی آب بوده و ۲۰درصد آن از پروتئین و مابقی از کربوهیدرات، نمک و چربی است. حرکات آگاهانه‌ای که هر فرد انجام می‌دهد، مربوط به عضلات اسکلتی می‌باشد.

 

عضلات صاف

ماهیچه‎‌های صاف دیواره رگهای خونی و برخی ارگان‌های بدن مانند دستگاه گوارش را می‌سازند. این عضلات از این رو به عضلات صاف معروفند که بافتشان با دیگر ماهیچه‌ها متفاوت است. این نوع عضلات به عضله غیرارادی نیز معروفند و دلیل آن کنترل شدن توسط بخش ناخودآگاه مغز است. پس می‌توان گفت که انسان نقشی در کنترل عضلات صاف ندارد و حرکات آنها صرفا به طور ناخودآگاه شکل می‌گیرد.

سیستم عضلانی

وظایف سیستم عضلانی بدن چیست؟

همانطور که در ابتدا مختصرا اشاره شد، سیستم ماهیچه‌ای نقش مهمی در حرکات بدن دارد. کارهایی مانند دویدن، راه رفتن، شنا کردن، اخم کردن، پلک زدن، لبخند زدن، صحبت کردن و… از جمله تحرکات این سیستم به حساب می‌آیند.

نشستن و ایستادن از دیگر وظایف اندام‌های ماهیچه‌ای است. این ماهیچه‌ها به وضعیت بدن کمک زیادی می‌کنند و هرچه آنها قویتر و سالمتر باشند، در وضعیت و شکل بدن تاثیر می‌گذارند. اگر ماهیچه‌ها دچار ضعف بوده و یا بیش از حد سفت باشند، بدن حالت ضعف و بدشکلی از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل بهتر است از سنین کم به این مسئله توجه شود و وضعیت درستی برای نشستن، ایستادن و حرکات دیگر داشت. در غیر این صورت با کهولت سن، فرد دچار دردهایی در ناحیه کمر، گردن، شانه ..خواهد شد. همچنین اگر ماهیچه‌ها دچار آسیب شوند، بر کلیه حرکات و ایستایی بدن تاثیر می‌گذارند.

گردش خون در بدن از دیگر وظایف این بخش است. همانطور که گفتیم این عمل به عهده عضلات صاف بوده و کار گردش خون در بدن را برعهده دارند. زمانی که فردی در حال ورزش باشد و به اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشد، این عضلات دچار انبساط و گسترش خواهند شد.

 

حفاظت از اندام‌های بدن

اندام‌هایی که در قسمت جلوی بدن، کناره‌ها و پشت بدن قرار دارند توسط عضلات محافظت می‌شوند. ماهیچه‌های اسکلتی در قسمت ستون فقرات و دنده‌ها محافظت بیشتری از آنها دارند.

حفظ دمای بدن از دیگر وظایف این سیستم به شمار می‌رود. زمانی که عضلات دچار انقباض شوند، حرارت بدن شکل می‌گیرد. به طور دقیق باید گفت که ۸۵ درصد از حرارت بدن توسط این انقباضات صورت می‌گیرد. بعد از آن سیستم اسکلتی بدن وارد عمل شده و در شرایطی که حرارت بدن به مقدار پایینی کاهش یابد، این عضلات شروع به ایجاد گرما برای بدن می‌کنند. شل شدن عضلات صاف در رگ‌های خونی نیز باعث کنترل دمای بدن در حد طبیعی شده و باعث افزایش جریان خون و در نتیجه گرما می‌شود.

سیستم شنوایی انسان

آشنایی با سیستم شنوایی

دستگاه شنوایی، سیستمی از بدن انسان‌ها و حیوانات است که وظیفه درک و شنیدن صدا را برعهده دارد. این دستگاه که آناتومی و ساختمان گوش را نشان می‌دهد، از  ۳ بخش گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است. این ۳ بخش صداهای شنیده شده را به مغز ارسال می‌کنند تا به خوبی درک و تشخیص داده شوند. هرکدام از بخش‌ها وظیفه و کار خاصی انجام می‌دهند تا امواج صوتی (صدا) به اعصاب شنوایی برسد. برای آشنایی با تمام بخش‌های سیستم شنوایی و آناتومی گوش انسان در این مقاله همراه ما باشید.

 

گوش خارجی

اولین بخش از سیستم شنوایی گوش خارجی یا همان بیرونی بوده که وظیفه دارد تا تمام امواج صوتی و صداها را جمع‌آوری کند. بعد از آن صداها به بخش بعدی انتقال می‌یابند. گوش خارجی شامل ۳ بخش لایه گوش و  مجرای لوله‌ای و پرده صماخ است. مجرای گوش یک مجرای لوله‌ای کوتاه و کوچک است که به پرده صماخ می‌رسد. پرده صماخ حالتی غشایی دارد و برحسب امواج صدا، مرتعش می‌شود. گوش خارجی یک وظیفه دیگر نیز دارد و آن حفاظت از گوش به وسیله جرم است. جرم تشکیل شده بر سوراخ گوش باعث می‌شود تا عفونت به داخل راه پیدا نکند. البته باید نسبت به مقدار و سختی جرم دقت کرد؛ اگر مقدار ترشح شده بسیار زیاد و خارج از حد طبیعی باشد، ممکن است باگذشت زمان فرد دچار مشکل و آسیب شود. پس در این زمان بهتر است بدون خوددرمانی سریعا به پزشک مراجعه کنید و مشکل را برطرف نمایید.

 

گوش میانی

گوش میانی وظیفه تقویت و انتقال امواج صوتی را برعهده دارد. این بخش در یک حفره استخوانی به نام پرده تیمپان جای دارد. امواج صوتی از طریق ۴ استخوان کوچک این بخش که چکشی، سندانی، عدسی و رکابی نام دارند، به داخل گوش میانی هدایت می‌شوند. استخوان رکابی کوچکترین استخوان بدن انسان است.

سیستم-شنوایی-2

گوش داخلی

بعد از انتقال امواج از طریق لایه میانی، گوش داخلی آنها را دریافت کرده و به امواج شنیدنی تبدیل می‌کند. این بخش نیز از چند قسمت تشکیل شده و به عنوان مهمترین بخش گوش شناخته می‌شود. در این قسمت مجاری نیم حلقوی، کیسه اوتریکول و ساکول، حلزون، غشا بازیلر، اندام کورتی و تونل کورتی وجود دارد که در ادامه به طور مختصر به آنها اشاره خواهیم کرد.

مجاری نیم حلقوی، ۳ عدد هستند و نقشی در عمل شنیدن صدا ندارند؛ تنها وظیفه این مجاری، حفظ تعادل بدن است. مجاری نیم حلقوی در بالای یک کیسه به نام اوتریکول جای دارند و از طریق یک مجرای کوچک به کیسه دیگری به نام ساکول متصل می‌شوند.

 

حلزون

حلزون بخشی از گوش داخلی بوده که به دلیل شباهت به شکل حلزون، به این اسم شناخته شده است. این بخش در زیر مجاری نیم حلقوی واقع شده و از طریق دریچه بیضی به گوش میانی وصل می‌شود. در وسط این حلزون، مجرای حلزونی (معروف به ساکول) قرار دارد. غشاء بازیلر نیز دیواره‌ای است که حفره حلزونی را به دو بخش تقسیم می‌کند.

 

اندام و تونل کورتی

اندام کورتی به قسمتی گفته می‌شود که روی غشاء بازیلر نام دارد. این اندام‌ها از قسمت قاعده تا راس حلزون به تدریج زیاد می‌شوند. تونل کورتی مجموعه‌ای از سلولهایی است که رأسشان دوبه دو و مجاور هم قرار گرفته است. این حالت باعث تشکیل یک مقطع مثلثی می‌شود که به آن تونل کورتی می‌گویند.

مشکلات سیستم شنوایی

زمانی که صدا به خوبی و واضح درک نشود، یعنی سیستم شنیداری و گوش دچار اختلال شده است. این اختلال به ۳ دسته کم شنوایی حسی – عصبی، انتقالی و آمیخته تقسیم می‌شود.

  • کم شنوایی حسی – عصبی

زمانی که گوش داخلی و راه‌های عصبی این بخش دچار ناهنجاری شوند، فرد دچار کم شنوایی حسی – عصبی می‌شود. این ناهنجاری ممکن است بر اثر کهولت سن و یا تحلیل رفتن عصبهای گوش دورنی باشد.

 

  • کم شنوایی انتقالی

این حالت زمانی به وجود می‌آید که استخوانچه‌های گوش میانی و پرده گوش دچار مشکلاتی شده باشند.

 

  • کم شنوایی آمیخته

این نوع اختلال ترکیبی از هر دو حالت کم شنوایی حسی – عصبی و انتقالی است. زمانی که فرد از هردو حالت علائمی داشته باشد، اصطلاحا گفته می‌شود که دچار کم شنوایی آمیخته شده است.

نتیجه‌گیری

گوش یکی از اعضای مهم در بدن انسان بوده که همانند ارگان‌های دیگر باید محافظت شود. سیستم شنوایی و درک صداها همگی به عملکرد خوب اجزای گوش و رشته‌های عصبی آن بستگی دارد. برای تشریح آناتومی این عضو می‌توانید از مولاژ گوش شرکت آتیه ساز ایرانیان کمک بگیرید. این محصول با قطعات تفکیک شونده، به خوبی ساختار گوش را نشان می‌دهد.

ضربان قلب نرمال

ضربان قلب نرمال و آن‌نرمال

ضربان یا تپش قلب، از علائمی است که توسط آن می‌توان به سلامتی بدن و قلب پی برد. در پی انبساط و انقباض قلب این ضربان شکل می‌گیرد و تعداد تپش قلب مشخص می‌شود. این تعداد تپش در هر سنی متفاوت بوده و بسته بر همان سن، تعداد نرمالی دارد. در این مقاله قصد داریم تا با تعداد نرمال و آن‌نرمال قلب و دلایل نامنظمی آن آشنا شویم.

تعداد ضربان نرمال

همانطور که گفتیم تپش قلب بسته به سن هر فرد و برهه زندگی متفاوت است. اما در این میان دلایل دیگری نیز هستند که در افزایش یا کاهش ریتم طبیعی قلب نقش دارند. برا مثال افرادی که دچار بیماری هستند ممکن است این عملیات در آنها به خوبی صورت نگیرد. در زمان تولد ضربان قلب بیشتر از زمان‌های دیگر است و به تدریج کاهش می‌یابد.

تپش قلب برای افراد نوجوان و بزرگسال در هر دقیقه ۶۰ تا ۱۰۰ بار است. افراد ورزشکار در حالت استراحت قلب، از تپش کمتری برخورداند و این مقدار به زیر ۶۰ بار در دقیقه می‌رسد. در صورتیکه این مقدار با اختلاف زیادی روبرو باشد، حتما باید به پزشک مراجعه و زیرنظر او تحت درمان قرار گرفت. در زیر، مقدار تپش در هر سن مشخص شده است.

نوزاد یک ماهه ۷۰ تا ۱۹۰ بار

یک ماهگی تا ۱۱ ماهگی ۸۰ تا ۱۶۰ بار

یک تا دو سال ۸۰ تا ۱۳۰ بار

۳ تا ۴ سال ۸۰ تا ۱۲۰ بار

۵ تا ۶ سال ۷۵ تا ۱۱۵ بار

۷ تا ۹ سالگی ۷۰ تا ۱۱۰ بار

و بالای ۱۰ سال ۶۰ تا ۱۰۰ بار.

عوامل تاثیرگذار بر ضربان قلب

  • دمای هوا بر میزان ریتم قلب تاثیر دارد؛ به طوریکه در هوای گرم و مرطوب ضربان افزایش پیدا خواهد کرد.
  • بیماری‌های قلبی، کلسترول بالا، بیماری دیابت و … بر ضربان تاثیر می‌گذارند و فرد بیمار باید زیر نظر پزشک از داروهای مناسب استفاده کند.
  • سیگار و موادی که حاوی تنباکو هستند، باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند.
  • چاقی نیز بر افزایش ضربان تاثیر دارد و با اضافه وزن این مقدار بیشتر خواهد شد.
  • استرس، اضطراب و حالات عصبی باعث افزایش ضربان می‌شوند و در دراز مدت ممکن است عواقبی برای فرد ایجاد کند.

پس می‌توان گفت برای جلوگیری از بیما‌ریهای قلبی باید از مصرف سیگار و تنباکو، عوامل استرس‌زا، پرخوری و غذاهای چرب خودداری کرد.

ضربان قلب و چاقی

ریتم نامنظم و نامطلوب

اگر قلب دارای ضربان نرمال و طبیعی نباشد، دچار ریتم و ضربان نامنظم می‌شود. هرچه این حالت نامنظمی بیشتر باشد، فرد در معرض خطر بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه کرده تا مشکل حل شود. ریتم نامنظم در حالتی به وجود می‌آید که تعداد ضربان قلب فرد کاهش و یا افزایش پیدا کند. افزایش ضربان قلب را اکتوپیک می‌گویند که خطر جدی ندارد. اما زمانی که ضربان قلب کاهش پیدا کند، خطر بیشتری در کمین فرد خواهد بود.

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چگونه می‌توان در منزل به ریتم قلب پی برد؟

بسیار ساده است! کافی است تا از طریق نبض دست، پا، بازو و یا کاروتید به این موضوع پی ببرید. انگشت وسط و اشاره را بر روی نبض قرار دهید و تعداد ضربان‌ها را در طی ۱۵ ثانیه بشمارید. عدد بدست آمده ضرب در چهار، تعداد ضربان قلب در یک دقیقه را نشان می‌دهد. اگر عدد مزبور در بازه اعداد ذکر شده در بالا باشد، مشکلی نخواهید داشت.

ضربان قلب و ورزش

هنگام ورزش ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل باید از فشار زیاد بر قلب جلوگیری کرد و اکسیژن لازم را برای خون دریافت کرد. تپش قلب با هر فعالیت بدنی بیشتر شده و در زمان استراحت کاهش و به مقدار نرمال خواهد رسید.

اگر به دنبال تغذیه‌ای مناسب برای تپش قلب هستید، می‌توانید از سنبل الطیب، عسل، میوه و سبزیجات، مواد سبوس‌دار و حتی یک لیوان آب سرد برای کاهش استرس و در نتیجه تپش قلب استفاده کنید.

سیستم اسکلتی انسان

آشنایی با سیستم اسکلتی انسان

سیستم اسکلتی چیست؟

سیستم اسکلتی انسان که استخوان‌بندی نیز نامیده می‌شود، به ساختار استخوانی بدن گفته می‌شود. این سیستم که از استخوان‌های متعددی تشکیل شده است، درحقیقت پایه و نگهدارنده ساختمان بدن می‌باشد. استخوان‌ها نقش مهمی در حرکت اعضای بدن و ایستایی آن‌ها و همچنین محافظت از آنها دارند. تمام اسکلت بدن توسط بافت ماهیچه‌ای پوشیده شده است و با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نمی‌باشد. هر انسانی هنگام تولد ۲۷۰ قطعه استخوان داشته که به تدریج با افزایش سن، به دلیل ترکیب بعضی از آنها با هم، تعدادشان به ۲۰۶ قطعه می‌‌‌رسد.

وظایف سیستم اسکلتی انسان

سیستم اسکلتی بدن انسان نیز همانند دیگر سیستم‌های بدن از وظایف و نقش‌های مهمی برخوردار است که به طور مختصر به آن‌ها اشاره می‌کنیم. از مهمترین وظایف استخوان‌ها، تکیه‌گاه بودن برای ماهیچه‌ها و ایستایی بدن است. همانطور که می‌دانید محکم بودن استخوان‌ها سبب پایداری و مقاومت بیشتر آن‌ها خواهد شد. همزمان با افزایش سن انسان و کمبود ویتامین‌ها و املاحی مانند کلسیم مقاومت این سیستم تحلیل رفته و ممکن است به شکستگی و آسیب آنها منجر شود.

دومین نقش استخوان‌ها در بدن، نقش حرکتی می‌باشد. اگر استخوان دچار آسیب در ناحیه‌ای شود، آن بخش از بدن در حرکت دچار مشکل خواهد شد. سومین کاری که سیستم اسکلتی در بدن انجام می‌دهد، تولید گلبول قرمز و خونسازی است. این گلبول‌ها در سلولهای مغز استخوان تولید شده و به رگ‌های خونی وارد می‌شوند. و اما مهمترین وظیفه استخوان‌ها، حفاظت از اندام‌های داخلی بدن است. اعضایی از بدن همچون قلب، مغز، شش و … توسط استخوان‌های همان بخش محافظت می‌شوند.

وظایف سیستم اسکلتی انسان

استخوان‌های سر

استخوان‌های سر شامل دو بخش جمجمه و صورت هستند. جمجمه دارای ۸ استخوان بوده که شامل استخوان پس‌سری، پیشانی، آهیانه‌ها، گیجگاهی و پروانه‌ای می‌باشد. استخوان‌های صورت ۱۴ مورد بوده که ۱۳تای آن به جمجمه چسبیده شده و یک قطعه آن که آرواره فک می‌باشد، از نوع متحرک است.

 

استخوان‌های تنه انسان

ستون مهره‌ها از استخوان‌های تنه به شمار رفته و شامل ۲۶ قطعه استخوان می‌باشد. ستون فقرات انسان که با قرار گرفتن مهره‌ها به روی هم و لوله درازی به نام نخاع شوکی تشکیل شده است، به پنج دسته تقسیم می‌شود؛ مهره‌های گردنی ۷ مورد، مهره‌های پشت ۱۲ مورد، مهره‌های کمری ۵ مورد، استخوان یکپارچه خاجی و استخوان دنبالچه.

قفسه سینه دومین استخوان‌بندی تنه انسان به شمار رفته که از نظر حیاتی اهمیت زیادی دارد. این قفسه شامل دوازده جفت کمان استخوانی است که وظیفه حفاظت از شش‌ها و قلب را برعهده دارند. استخوان‌های قفسه سینه از عقب به مهره‌ها و از جلو به جناغ مرتبط هستند.

 

استخوان اندام‌های بالایی و پایینی بدن

استخوان شانه

این بخش شامل دو استخوان به نام‌های ترقوه و کتف است. استخوان ترقوه از یک سمت به جناغ و از سمت دیگر به کتف وصل شده است. استخوان کتف که شکل مثلثی داشته از یک سمت به ترقوه و از سمت دیگر به استخوان بازو وصل است. این استخوان در دیواره پشتی قفسه سینه قرار دارد.

 

استخوان دست

دست انسان از استخوان‌های زیادی همچون استخوان بازو، ساعد، مچ، کف دست و انگشتان تشکیل شده است. استخوان بازو از پایین به استخوان ساعد مرتبط بوده و خود ساعد نیز از پایین به مچ دست وصل می‌شود. مچ دست شامل ۸ استخوان و کف دست شامل ۵ استخوان می‌باشد.

 

استخوان لگن (خاصره)

استخوان لگن شامل کمربند لنگی، استخوان‌های خاجی و دنبالچه است. در این بخش استخوانی به نام خاصره وجود دارد که اندام پایین انسان را به تنه آن وصل می‌کند. خاصره از دو نیم لگن و استخوان خاجی حاصل شده است.

 

استخوان پا

ساق پا شامل استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی می‌شود. این استخوان که بلندترین استخوان بدن است، از سمت بالا به داخل گودی نیم لگن فرو رفته و از سمت پایین به استخوان مچ متصل می‌شوند. در قسمت مچ ۷ استخوان کوچک و کف پا ۵ استخوان وجود دارد. انگشتان پا نیز همانند دست، از استخوان‌هایی تشکیل شده‌اند که نسبت به آنها کوچکترند. هر انگشت پا بجز شست دارای ۳ بند می‌باشد.

مولاژ اسکلت انسان و لگن خاصره

مولاژ اسکلت انسان و لگن خاصره

امروزه ابزارهای کمک آموزشی بسیاری در حیطه پزشکی جهت آموزش و تشریح ساختمان بدن به کار برده می‌شود. یکی از این ابزارها، مولاژهای آناتومی بدن بوده که با استفاده از آنها تشریح عضو و یا سیستم خاصی از بدن به راحتی انجام می‌گیرد. مولاژ اسکلت بدن انسان و مولاژ لگن خاصره از جمله این مدلها بوده که برای آموزش دانش آموزان و دانشجویان پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دستگاه گوارش

سیستم گوارشی انسان

آشنایی با دستگاه گوارش

سیستم گوارشی انسان و موجودات، وظیفه هضم و جذب مواد غذایی بدن را برعهده دارد. این دستگاه از لوله‌هایی برخوردار است که علاوه بر انتقال غذا، باعث تبدیل مواد غذایی به مواد قابل جذب برای بدن می‌شوند. به فرایندی که این تبدیل را انجام می‌دهد، هضم گفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. از وظایف دیگر این سیستم، می‌توان به جمع‌آوری مواد زائدی که از گوارش و فعالیت‌های بدنی دفع شده‌اند، اشاره کرد.

بخش‌های اصلی دستگاه گوارش بدن

دستگاه گوارشی در انسان‌ها از بخش‌های زیادی مانند لوله‌ها، غدد گوارشی، و اعضایی همچون زبان، دندان، غده‌های بزاقی، کیسه صفرا، کبد و لوزالمعده تشکیل شده است. این دستگاه به دو بخش فوقانی و پایینی تقسیم شده که هر کدام از این اعضا در یکی از بخش‌ها جای گرفته‌اند. این دستگاه که از دهان شروع شده و تا مقعد ادامه دارد، در حدود ۷ متر طول دارد. غذا از راه گلو وارد حلق شده و بعد به مری، معده و روده باریک و در آخر وارد روده بزرگ می‌شود. غده‌های گوارشی و بزاقی، غده‌هایی هستند که در این سیستم نقش کمک‌کننده به هضم غذا دارند. این غده‌ها در بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش قرار دارند و به عملیات هضم غذا کمک می‌کنند. غده‌های کبد در تولید نمک صفراوی و محلول کردن چربی‌ها نقش دارند. غده‌های کیسه صفرا برای ذخیره، تغلیط و ترشح صفرا و غده‌های پانکراس در تولید آنزیم‌های گوارشی و بی‌کربنات نقش دارند. در ادامه اشاره مختصری به اعضای این بخش و نقش آن‌ها در سیستم گوارش داریم.

دستگاه گوارش انسان

اعضای فوقانی دستگاه گوارش

دهان

اولین بخش دستگاه گوارش دهان است که غذا را دریافت می‌کند. در حقیقت این بخش کانال ورودی دستگاه گوارش محسوب می‌شود. در دهان غذا توسط دندان‌ها جویده شده و بعد از عملیات بلع، وارد حلق می‌شود. در دهان عملیات شکستن کربوهیدارت‌ها و چربی‌ها نیز صورت می‌گیرد.

زبان

زبان بافت ماهیچه‌ای دهان بوده که در تکلم و جویدن نقش مهمی دارد. بر روی زبان نیز غددی وجود دارد که به بزاق دهان را ترشح می‌کنند. حس چشایی انسان که باعث تشخیص مزه غذاها می‌شود، به سلول‌های غدد چشایی مرتبط است.

حلق و مری

دومین بخش سیستم گوارشی حلق بوده که غذای جویده شده وارد آن می‌شود. از طریق حلق، غذا به مری راه یافته و سپس از آن‌جا وارد معده می‌شود. مری لوله بازیکی است که میان حلق و معده قرار دارد. سلول‌های مخاطی که بر روی سطح داخلی مری قرار دارند که با ترشح خود باعث راحتی عبور غذا می‌شوند.

دستگاه گوارش

اعضای تحتانی دستگاه گوارش

معده

معده چهارمین بخشی است که غذا وارد آن شده و توسط شیر معده نرم و مخلوط می‌شود. این کار باعث تولید کیموس می‌شود. در این بخش عملیات دیگری همچون شکستن و تجزیه شیمیایی پروتئین‌ها آغاز می‌شود. بسیاری از مواد محلول در چربی مانند آسپیرین جذب معده شده و به بخش دیگر انتقال می‌یابد. معده فعالیت‌های ضدمیکروبی نیز انجام داده و از ورود میکروب به روده جلوگیری می‌کند.

روده کوچک

روده کوچک کیموس تولید شده در معده را با شیره گوارشی مخلوط می‌کند. در این بخش جذب مواد حاصل از تجزیه پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌ها و مواد معدنی و ویتامین‌ها صورت می‌گیرد. روده کوچک لوله درازی است که به صورت پیچ‌خورده در داخل شکم جای گرفته است. این عضو بدن شامل سه بخش درازروده، تهی روده و دوازدهه می‌باشد.

روده بزرگ

در روده بزرگ، مواد هضم شده‌ی باقی مانده خورد شده و دفع و حذف مواد دفعی در آن شکل می‌گیرد. بیشترین میزان آب و ویتامین‌ها به وسیله باکتری‌های روده بزرگ جذب خواهند شد. این بخش بدن نیز که به صورت لوله‌ای شکل می‌باشد، حدود ۱۵۰ سانتی‌متر طول داشته و از قسمت‌هایی همچون کولون، راست روده و کورروده تشکیل شده است.

مولاژ دستگاه گوارش

امروزه ابزارهای کمک آموزشی بسیاری در حیطه علوم و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مولاژها نمونه‌ای از این تجهیزات بوده که برای تشریح عضو و یا سیستم خاصی از بدن به کار برده می‌شود. مولاژ دستگاه گوارش ، وسیله‌ای مناسب برای تشریح و نمایش سیستم گوارشی انسان می‌باشد.

سیستم گردش خون

آشنایی با دستگاه گردش خون

دستگاه گردش خون موجودات، سیستمی است که وظیفه انتقال و گردش خون در بدن را برعهده دارد. این سیستم با انتقال خون به کل بدن، مواد غذایی آمینواسید، لنف و الکترولیت و همچنین اکسیژن را انتقال می‌دهد. علاوه بر این، وظیفه دفع مواد زائد حاصل از متابولیسم به عهده این سیستم می‌باشد. مبارزه با بیما‌ری‌ها، تثبیت دمای بدن و PH خون از وظایف دیگر این سیستم حیاتی است.

گردش انتقال خون به چه صورت است؟

سیستم گردش خون، شامل قلب، خون و رگ‌های بدن می‌شود. قلب نقشی همانند پمپ داشته و عمل خونرسانی را به داخل رگ‌ها انجام می‌دهد. بعد از آن کار انتقال خون، توسط رگ‌های بدن صورت می‌گیرد. بهتر است به صورت عملی این عملیات را شرح دهیم. اولین گردش، گردش ششی نام دارد که در آن خون به وسیله قلب به شش‌ها منتقل شده و اکسیژن لازم را دریافت می‌کند. گردش دوم که سیستمیک نامیده می‌شود، انتقال خون توسط قلب به کل سلول‌های بدن را می‌گویند. در اینجا عملیات رساندن غذا و اکسیژن به سلول‌ها صورت می‌گیرد.

اجزای سیستم گردش خون

همانطور که میدانید قلب و رگ‌های بدن اصلی‌ترین اجزای سیستم گردش خون هستند. به خون، قلب و رگ‌های بدن دستگاه قلبی عروقی و به لنف، رگ و گره‌های لنفاوی دستگاه لنفاوی می‌گویند. این دو در حقیقت سازنده دستگاه گردش خون بدن هستند.

رگ‌ها به چند دسته‌ی سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ تقسیم می‌شوند. سرخرگ یا شریان، به رگ‌هایی گفته می‌شود که وظیفه خروج خون از قلب را برعهده دارند. سیاهرگ یا ورید، عملی عکس سرخرگ داشته و وظیفه آوردن خون به قلب را برعهده دارند. دیواره این رگ‌ها برخلاف سرخرگ، بسیار نازک است. مویرگ نیز به رگ‌های بسیار کوچکی گفته می‌شود که شبیه ریشه گیاهان هستند. این مویرگ‌ها هستند که مواد لازم را به سلول‌های بدن رسانده و مواد زائد را از آن‌ها می‌گیرند.

قلب که از اصلی‌ترین اعضای بدن است، توسط یک دیوار عمودی به دو بخش راست و چپ تقسیم می‌شود. هرکدام از این بخش‌ها نیز از وسط (افقی) به دو قسمت تقسیم شده که به بخش بالایی دهلیز و به بخش پایینی آن بطن گفته می‌شود. بطن و دهلیز راست و بطن و دهلیز چپ از طریق دریچه باهم در ارتباطند. سیاهرگ‌ها رگ‌های سمت راست قلب و سرخرگ‌ها در قسمت چپ آن می‌باشند. بطن راستی قلب به شریان ششی و بطن چپ به آئورت دریچه دارند و آن‌ها را دریچه ششی و دریچه آئورتی گویند. اجازه ورود خون به شریان‌ها توسط این دریچه‌ها صورت می‌گیرد. اگر یکی از دریچه‌ها دچار باریکی شود، ممکن است فرد به مشکل و بیماری قلبی دچار شود.

سیستم گردش خون

بافت خون

خون بافتی است که از انواع سلول و ماده پلاسما تشکیل شده است. تمام مواد غذایی و اکسیژن از طریق خون در بدن جابجا می‌شود. ۵ الی ۶ لیتر از بدن انسان را خون تشکیل می‌دهد. رنگ قرمز خون، به دلیل فراوانی گلبول‌های قرمز است. اکسیژن بدن به وسیله هموگولبین سلول‌های قرمز منتقل می‌شود. خون از مایعی به نام پلاسما برخوردار است که بخش اعظم آن (۹۱ درصد) را آب تشکیل می‌دهد. ۷ درصد آن نیز از پروتئین تشکیل شده است. پروتئین اصلی خون، آلبومین نام دارد که توسط کبد ساخته می‌شود. عملیات تامین غذای سلول و دفع مواد زائد بدن را پلاسما انجام می‌دهد. گلبول‌های سفید اجزای دیگر در خون هستند که ایمنی بدن به آن‌ها مربوط است. در واقع گلبول‌های سفید، انسان و دیگر موجودات را از بیماری و سلول‌های سرطانی محافظت می‌کند.

مولاژ دستگاه گردش خون

مولاژ دستگاه گردش خون

امروزه ابزارهای کمک آموزشی بسیاری در حیطه علوم و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مولاژها نمونه‌ای از این تجهیزات بوده که برای تشریح عضو و یا سیستم خاصی از بدن به کار برده می‌شود. مولاژ سیستم گردش خون ، وسیله‌ای مناسب برای تشریح و نمایش این سیستم حیاتی بدن می‌باشد.

آناتومی بدن

آناتومی بدن و اهمیت مطالعه آن

آناتومی یا همان کالبدشناسی به تشریح و بررسی ساختار بدن موجودات می‌پردازد. در واقع آناتومی شاخه‌ای از علوم زیستی و پزشکی بوده که به شناسایی قسمت‌ها و اعضای بدن می‌پردازد. در این علم ارتباط اعضا با یکدیگر و نقش آن‌ها به خوبی مشخص می‌شود.کالبدشناسی انسان، جانوران (زوتومی) و گیاهان (فیتوتومی) زیرشاخه‌ای از علم تشریح هستند. سابقه مطالعه علم تشریح به دوران قل یونان بوستان بازمی‌گردد. حال باید ببینیم مطالعه این علم چه نقشی در زندگی ایفا می‌کند.

روش‌های کالبدشناسی

حتما به خاطر دارید که در زمانی نه چندان دور برای پی بردن به کالبد موجودات، از روش بریدن و کالبدشکافی استفاده می‌کردند. برای این کار در سالن‌های تشریح به برش اعضای بدن یک جاندار می‌پرداختند و اعضای آن را برای دانشجویان تشریح می‌کردند. اما امروزه روش برش اعضا و جراح بسیار کمرنگ شده و برای این کار از تکنولوژی عکسبرداری استفاده می‌کنند. روش‌‌هایی که برای بررسی آناتومی انجام می‌شود، آناتومی میکروسکوپی و ماکروسکوپی نام دارد.

آناتومی میکروسکوپی و ماکروسکوپی

آناتومی میکروسکوپی

میکروسکوپی یا هیستولوژی به معنی مطالعه برروی بافت و سلول‎‌های بدن جانداران است. این اعضا با چشم غیر مسلح قابل دیدن نبوده و تنها از طریق بافت شناسی می‌توان به آن پی برد. میکروسکوپ وسیله‌ای است که برای این کار استفاده می‌شود. با مشاهده بافت سلول‌ها و پیوندشان بر زیر میکروسکوپ می‌توان به تشریح آن و بیماری‌های احتمالی پرداخت. برای این کار بخش کوچکی از بافت را به کمک رنگ بافت شناسی مورد بررسی قرار می‌دهند.  پاتولوژیست‌ها با معاینه و مطالعه سلول و بافت بدن، مشاهدات را برای پی بردن به مشکلات احتمالی در دسترس دیگران قرار می‌دهند.

آناتومی ماکروسکوپی

ماکروسکوپی یا توپوگرافیک علمی است که از طریق چشم غیرمسلح قابل دیدن است. این کار برای به دست آوردن اطلاعاتی از ساختار بدن و سیستم‌های آن به کار برده می‌شود. یکی از روش‌های نام آشنا در این زمینه، آندوسکوپی نام دارد. به وسیله آندوسکوپی که از طریق فرستادن لوله‌ای دوربین‌دار به بدن انجام می‌شود، می‌توان اندام داخلی را تشریح کرد. این لوله از مقعد و یا دهان وارد بدن شده و عکس‌برداری می‌کند. ام آر آی و یا استفاده از اشعه ایکس و سیتی‌اسکن روش‌های دیگر مطالعه آناتومی ماکرو است. قابل ذکر است در روش‌های عملی آناتومی کلان، از کالبدشکافی استفاده می‌شود.

در آناتومی ماکروسکوپی، سیستم‌های بدن انسان مانند سیستم گوارشی، تنفسی، عصبی، عضلانی، لنفاوی… مورد بررسی و تشریح قرار می‌گیرد. در روش تشریح علاوه بر مطالعه مستقیم برروی بدن موجودات، می‌توان از ابزارهای کمک آموزشی مانند مولاژ نیز استفاده کرد. مولاژ سیستم گردش خون، مولاژ دستگاه گوارشی انسان، مولاژ دستگاه عصبی و مولاژ دستگاه دفع ادرار از این نمونه موارد هستند.

مولاژها که آناتومی بدن نیز نامیده می‌شوند، برای پی بردن به اعضا و جوارح بدن انسان و موجودات ساخته می‌شوند. با استفاده از این تجهیزات آزمایشگاهی و کمک آموزشی علوم، می‌توان موارد دیگری همچون جراحات و شکستگی‌های بدن را مورد بررسی قرار داد. این لوازم در مدارس و دانشگاه‌ها برای آموزش به دانش‌آموزان و دانشجویان کاربرد دارد.