آناتومی بدن و اهمیت مطالعه آن
آناتومی یا همان کالبدشناسی به تشریح و بررسی ساختار بدن موجودات میپردازد. در واقع آناتومی شاخهای از علوم زیستی و پزشکی بوده که به شناسایی قسمتها و اعضای بدن میپردازد. در این علم ارتباط اعضا با یکدیگر و نقش آنها به خوبی مشخص میشود.کالبدشناسی انسان، جانوران (زوتومی) و گیاهان (فیتوتومی) زیرشاخهای از علم تشریح هستند. سابقه مطالعه علم تشریح به دوران قل یونان بوستان بازمیگردد. حال باید ببینیم مطالعه این علم چه نقشی در زندگی ایفا میکند.
روشهای کالبدشناسی
حتما به خاطر دارید که در زمانی نه چندان دور برای پی بردن به کالبد موجودات، از روش بریدن و کالبدشکافی استفاده میکردند. برای این کار در سالنهای تشریح به برش اعضای بدن یک جاندار میپرداختند و اعضای آن را برای دانشجویان تشریح میکردند. اما امروزه روش برش اعضا و جراح بسیار کمرنگ شده و برای این کار از تکنولوژی عکسبرداری استفاده میکنند. روشهایی که برای بررسی آناتومی انجام میشود، آناتومی میکروسکوپی و ماکروسکوپی نام دارد.
آناتومی میکروسکوپی
میکروسکوپی یا هیستولوژی به معنی مطالعه برروی بافت و سلولهای بدن جانداران است. این اعضا با چشم غیر مسلح قابل دیدن نبوده و تنها از طریق بافت شناسی میتوان به آن پی برد. میکروسکوپ وسیلهای است که برای این کار استفاده میشود. با مشاهده بافت سلولها و پیوندشان بر زیر میکروسکوپ میتوان به تشریح آن و بیماریهای احتمالی پرداخت. برای این کار بخش کوچکی از بافت را به کمک رنگ بافت شناسی مورد بررسی قرار میدهند. پاتولوژیستها با معاینه و مطالعه سلول و بافت بدن، مشاهدات را برای پی بردن به مشکلات احتمالی در دسترس دیگران قرار میدهند.
آناتومی ماکروسکوپی
ماکروسکوپی یا توپوگرافیک علمی است که از طریق چشم غیرمسلح قابل دیدن است. این کار برای به دست آوردن اطلاعاتی از ساختار بدن و سیستمهای آن به کار برده میشود. یکی از روشهای نام آشنا در این زمینه، آندوسکوپی نام دارد. به وسیله آندوسکوپی که از طریق فرستادن لولهای دوربیندار به بدن انجام میشود، میتوان اندام داخلی را تشریح کرد. این لوله از مقعد و یا دهان وارد بدن شده و عکسبرداری میکند. ام آر آی و یا استفاده از اشعه ایکس و سیتیاسکن روشهای دیگر مطالعه آناتومی ماکرو است. قابل ذکر است در روشهای عملی آناتومی کلان، از کالبدشکافی استفاده میشود.
در آناتومی ماکروسکوپی، سیستمهای بدن انسان مانند سیستم گوارشی، تنفسی، عصبی، عضلانی، لنفاوی… مورد بررسی و تشریح قرار میگیرد. در روش تشریح علاوه بر مطالعه مستقیم برروی بدن موجودات، میتوان از ابزارهای کمک آموزشی مانند مولاژ نیز استفاده کرد. مولاژ سیستم گردش خون، مولاژ دستگاه گوارشی انسان، مولاژ دستگاه عصبی و مولاژ دستگاه دفع ادرار از این نمونه موارد هستند.
مولاژها که آناتومی بدن نیز نامیده میشوند، برای پی بردن به اعضا و جوارح بدن انسان و موجودات ساخته میشوند. با استفاده از این تجهیزات آزمایشگاهی و کمک آموزشی علوم، میتوان موارد دیگری همچون جراحات و شکستگیهای بدن را مورد بررسی قرار داد. این لوازم در مدارس و دانشگاهها برای آموزش به دانشآموزان و دانشجویان کاربرد دارد.