سیستم گوارشی انسان
آشنایی با دستگاه گوارش
سیستم گوارشی انسان و موجودات، وظیفه هضم و جذب مواد غذایی بدن را برعهده دارد. این دستگاه از لوله‌هایی برخوردار است که علاوه بر انتقال غذا، باعث تبدیل مواد غذایی به مواد قابل جذب برای بدن می‌شوند. به فرایندی که این تبدیل را انجام می‌دهد، هضم گفته میشود. از وظایف دیگر این سیستم، می‌توان به جمع‌آوری مواد زائدی که از گوارش و فعالیت‌های بدنی دفع شده‌اند، اشاره کرد.
بخش‌های اصلی دستگاه گوارش بدن
دستگاه گوارشی در انسان‌ها از بخش‌های زیادی مانند لوله‌ها، غدد گوارشی، و اعضایی همچون زبان، دندان، غده‌های بزاقی، کیسه صفرا، کبد و لوزالمعده تشکیل شده است. این دستگاه به دو بخش فوقانی و پایینی تقسیم شده که هر کدام از این اعضا در یکی از بخش‌ها جای گرفته‌اند. این دستگاه که از دهان شروع شده و تا مقعد ادامه دارد، در حدود ۷ متر طول دارد. غذا از راه گلو وارد حلق شده و بعد به مری، معده و روده باریک و در آخر وارد روده بزرگ میشود. غده‌های گوارشی و بزاقی، غده‌هایی هستند که در این سیستم نقش کمک‌کننده به هضم غذا دارند. این غده‌ها در بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش قرار دارند و به عملیات هضم غذا کمک می‌کنند. غده‌های کبد در تولید نمک صفراوی و محلول کردن چربی‌ها نقش دارند. غده‌های کیسه صفرا برای ذخیره، تغلیط و ترشح صفرا و غده‌های پانکراس در تولید آنزیم‌های گوارشی و بی‌کربنات نقش دارند. در ادامه اشاره مختصری به اعضای این بخش و نقش آن‌ها در سیستم گوارش داریم.
اعضای فوقانی دستگاه گوارش
دهان
اولین بخش دستگاه گوارش دهان است که غذا را دریافت می‌کند. در حقیقت این بخش کانال ورودی دستگاه گوارش محسوب میشود. در دهان غذا توسط دندان‌ها جویده شده و بعد از عملیات بلع، وارد حلق میشود. در دهان عملیات شکستن کربوهیدارت‌ها و چربی‌ها نیز صورت می‌گیرد.
زبان
زبان بافت ماهیچه‌ای دهان بوده که در تکلم و جویدن نقش مهمی دارد. بر روی زبان نیز غددی وجود دارد که به بزاق دهان را ترشح می‌کنند. حس چشایی انسان که باعث تشخیص مزه غذاها میشود، به سلول‌های غدد چشایی مرتبط است.
حلق و مری
دومین بخش سیستم گوارشی حلق بوده که غذای جویده شده وارد آن میشود. از طریق حلق، غذا به مری راه یافته و سپس از آن‌جا وارد معده میشود. مری لوله بازیکی است که میان حلق و معده قرار دارد. سلول‌های مخاطی که بر روی سطح داخلی مری قرار دارند که با ترشح خود باعث راحتی عبور غذا می‌شوند.
اعضای تحتانی دستگاه گوارش
معده
معده چهارمین بخشی است که غذا وارد آن شده و توسط شیر معده نرم و مخلوط میشود. این کار باعث تولید کیموس میشود. در این بخش عملیات دیگری همچون شکستن و تجزیه شیمیایی پروتئین‌ها آغاز میشود. بسیاری از مواد محلول در چربی مانند آسپیرین جذب معده شده و به بخش دیگر انتقال می‌یابد. معده فعالیت‌های ضدمیکروبی نیز انجام داده و از ورود میکروب به روده جلوگیری می‌کند.
روده کوچک
روده کوچک کیموس تولید شده در معده را با شیره گوارشی مخلوط می‌کند. در این بخش جذب مواد حاصل از تجزیه پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌ها و مواد معدنی و ویتامین‌ها صورت می‌گیرد. روده کوچک لوله درازی است که به صورت پیچ‌خورده در داخل شکم جای گرفته است. این عضو بدن شامل سه بخش درازروده، تهی روده و دوازدهه می‌باشد.
روده بزرگ
در روده بزرگ، مواد هضم شده‌ی باقی مانده خورد شده و دفع و حذف مواد دفعی در آن شکل می‌گیرد. بیشترین میزان آب و ویتامین‌ها به وسیله باکتری‌های روده بزرگ جذب خواهند شد. این بخش بدن نیز که به صورت لوله‌ای شکل می‌باشد، حدود ۱۵۰ سانتی‌متر طول داشته و از قسمت‌هایی همچون کولون، راست روده و کورروده تشکیل شده است.
مولاژ دستگاه گوارش
امروزه ابزارهای کمک آموزشی بسیاری در حیطه علوم و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مولاژها نمونه‌ای از این تجهیزات بوده که برای تشریح عضو و یا سیستم خاصی از بدن به کار برده میشود. مولاژ دستگاه گوارش ، وسیله‌ای مناسب برای تشریح و نمایش سیستم گوارشی انسان می‌باشد.